Ngày 20 - 8, với nhan đề "Recall of Certain Batches of Instant Noodle Products due to the Presence of the Unauthorised Pesticide Ethylene Oxide", Cơ quan An toàn thực phẩm Ireland đã thông báo cho thu hồi lô hàng mì Hảo Hảo chua cay loại 77 gr và miến ăn liền Good loại 56 gr của Acecook Việt Nam, vì phát hiện có chứa chất Ethylene Oxide độc hại cho sức khỏe con người. Cùng nằm trong thông báo bị thu hồi còn có một loại mì ăn liền hải sản của Trung Quốc.
Đến chiều nay, Facebook đang lan truyền chóng mặt thông tin này, dẫn nguồn từ bài báo đăng trên Zing ngày 27-8 và một bài khác đăng sớm hơn nhưng ít được chú ý trên Giáo dục Thời đại.
Thông báo trên trang của Ireland rất ngắn gọn. Nó chỉ lưu ý rằng "Chất này không được phép sử dụng trong thực phẩm bán ở EU. Mặc dù việc tiêu thụ sản phẩm bị ô nhiễm không gây nguy hiểm tức thời cho sức khỏe, nhưng có thể có các vấn đề về sức khỏe nếu tiếp tục tiêu thụ Ethylene Oxide trong một thời gian dài. Do đó, cần hạn chế tối đa việc tiếp xúc với chất này". Còn bài trên báo Việt thì gây chấn động khi để cập rõ hơn: Ethylene Oxide là chất có trong thuốc trừ sâu, tác nhân gây nguy cơ ung thư!
Chưa có cơ quan nào trong nước xác thực bản chất, độ tin cậy của thông tin, cũng như có kết luận hay quyết định gì với nhãn hàng. Song chừng đó cũng đủ hình dung ảnh hưởng tiêu cực của nó đối với mặt hàng mì Hảo Hảo của Acecook sẽ nghiêm trọng đến mức nào. Nó dễ khiến liên tưởng đến vụ 3 - MCPD trong nước tương.
Thật ra, thông tin kiểu này không mới mẻ gì. Trước đó, vào tháng 12 - 2020, Acecook cũng từng bị một vố tương tự. Hãng Yonhap News của Hàn Quốc cho biết Bộ An toàn thực phẩm và dược phẩm Hàn Quốc (KFDA) cùng cơ quan chức năng đã thu hồi và xử lý sản phẩm phở bò ăn liền Peacook của Acecook do chứa hàm lượng Benzopyrene vượt quá giá trị tiêu chuẩn trong dầu hương liệu. Chất này cũng gây ung thư, cũng có trong thuốc trừ sâu và cả trong nước hoa! Cuối cùng thì cũng chẳng có vấn đề gì cả.
Có lẽ, những thông tin như thế sẽ không gây chấn động và lo lắng thậm chí không được tung ra hay đề cập ở trong nước, nếu như nhãn hàng Hảo Hảo chua cay không chiếm tới hơn 70% thị phần mì ăn liền tại Việt Nam. Gói mì Hảo Hảo được xem như "bữa ăn ngon rẻ nhất thế giới", bán lẻ cao lắm cũng chỉ 4 -5.000 đồng/gói. Trong giai đoạn dịch dã hoành hành, mì ăn liền lại là "mặt hàng thiết yếu" được tiêu thụ rất mạnh, phù hợp với mọi giới. Nó cũng thường xuyên có mặt trong các gói hàng cứu trợ khẩn cấp.
Một chuyên gia ngành thủy sản xuất khẩu sang thị trường Châu Âu và Mỹ cho rằng: "Chắc có bàn tay đen muốn phá thị trường, thu bớt thị phần Hảo Hảo thôi. Acecook là doanh nghiệp 100% vốn Nhật Bản, tự hào là "hương vị Nhật Bản", họ tuân thủ nghiêm ngặt, không dễ dàng để xảy ra những sơ sẩy bất cẩn vậy đâu. Mặt khác, thông tin phía Ireland đưa ra cũng chỉ là một cảnh báo, lấy mẫu ngẫu nhiên trên một lô hàng cụ thể.”
Trong khi đó, trên bài báo của Zing cũng đã thể hiện, lô hàng bị thu hồi là sản phẩm xuất khẩu, không liên quan đến những sản phẩm nội địa tại Việt Nam. Đại diện Công ty Acecook Việt Nam và các nhà cung cấp nguyên vật liệu cho công ty này đều cho biết họ không sử dụng công nghệ Ethylene Oxide ở bất kỳ công đoạn sản xuất nào. Doanh nghiệp này đang tiến hành phân tích, kiểm tra và điều tra trên diện rộng ở các nguyên liệu, thiết bị, quy trình liên quan để nhận định nguyên nhân và sẽ có biện pháp đối ứng kịp thời.
Tôi không có bất kỳ một quan hệ nào với doanh nghiệp, chỉ đơn giản là một người thường xuyên sử dụng sản phẩm quen thuộc này. Thực tế là trong một tuần qua, sau thông báo từ phía Ireland, mì Hảo Hảo đã mua không có. Lý do đưa ra một cách không chính thức để giải thích cho việc khan hiếm là thiếu...hành lá (không phải mặt hàng thiết yếu, không được lưu thông) cho gói gia vị nên sản lượng mì Hảo Hảo sản xuất ra bị giảm!
Tôi nghĩ, nếu thật có sai phạm, doanh ngiệp đương nhiên sẽ phải chịu trách nhiệm và lãnh hậu quả. Bằng ngược lại, đã tuân thủ đầy đủ quy định, thông tin này, dù vô tình, cũng sẽ thừa sức biến doanh nghiệp thành nạn nhân. Do đó, trước khi có thông báo chính thức của các cơ quan có trách nhiệm trong nước, chúng ta nên thận trọng với việc lan truyền chóng mặt thông tin "thuốc trừ sâu" này. Nếu không chính xác, không được hiểu đúng, rất có thể, nó chỉ là đòn cạnh tranh. Lưu ý rằng, tiêu chuẩn Việt Nam và tiêu chuẩn Châu Âu, Hoa Kỳ (với các mặt hàng họ nhập) luôn có co giãn về biên độ quy định. Chưa biết có thật sự nguy hiểm cho sức khỏe thật hay không, nhưng nếu là âm mưu, rất có thể nó sẽ giết chết tươi một doanh nghiệp với mặt hàng chiếm thị phần hàng đầu trong nước.
Chúng ta thận trọng, không muốn mắc bệnh tật, nhưng chắc cũng chẳng ai muốn tiếp tay bóp chết một doanh nghiệp sản xuất trong nước. Nhất là khi mọi thứ chưa rõ ràng và sản phẩm là một "mặt hàng thiết yếu", giá rẻ, quen thuộc với nhiều người, nhất là trong giai đoạn khó khăn, dịch dã.
Nguyễn Hồng Lam
Hảo Hảo - Phải chăng có “bàn tay đen”?
Trong sản xuất thực phẩm chế biến, có những chất mà trong bộ tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) cho phép sử dụng ở một hàm lượng nhất định, trong khi đó ở các nước EU, Nhật Bản, Mỹ hoặc các Quốc gia khác là không cho phép. Mỗi quốc gia có mỗi bộ tiêu chuẩn hóa chất trong sản xuất thực phẩm và tỷ lệ cho phép khác nhau, tùy vào thể trạng con người, mức độ bảo vệ sức khỏe cũng như văn hóa và tín ngưỡng ở quốc gia đó.
Có thể Acecook sản xuất mì Hảo Hảo ở Việt Nam thì chất này phù hợp với quy định của TCVN, nhưng hàng xuất khẩu theo đơn đặt hàng của Quốc gia Ireland thì đó là khác rồi.
Chắc chắn một điều rằng cùng một nhãn hiệu mì Hảo Hảo, nhưng sản phẩm tiêu dùng nội địa Việt Nam sẽ khác với Sản phẩm dùng cho Xuất khẩu vào mỗi Quốc gia khác nhau.
Ở đây, cần xem lại "ai" đã xuất khẩu lô hàng mì Hảo Hảo đi Ireland ?
Nếu là Acecook thì không chỉ Doanh nghiệp tổn hại mà hình ảnh Đất nước Nhật Bản cũng bị một vết đen. Bởi vì Acecook là Công ty của Nhật Bản, là hình ảnh thương hiệu Quốc gia đã gởi gắm trong ngành hàng thực phẩm ăn liền này, với thông điệp "Chất lượng Nhật Bản".
Còn một Công ty thương mại nào đó ngoài Acecook xuất khẩu lô hàng này theo đơn đặt hàng của một Công ty ở Ireland thì cần xem lại là sản phẩm mì Hảo Hảo này là tiêu thụ nội địa hay sản phẩm xuất khẩu lúc đó mới đánh giá về đúng Acecook được.
Phải chăng, có "bàn tay đen" với dụng ý tương tự như các kịch bản trước trong ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) đã từng diễn ra ...
Nguyễn Xuân Châu
